Kapalı bypass nedir? Son yıllarda sıkça duyulan bu terim, aslında minimal invaziv yöntemlerle yapılan koroner bypass ameliyatlarını tanımlamak için kullanılır.
Son zamanlarda özellikle sosyal medyada sıkça karşımıza çıkan bir ifade: Kapalı bypass ameliyatı. Bu terim, hastalar arasında oldukça popüler hale geldi ve kalp ameliyatı planlanan birçok kişi “Kapalı bypass mümkün mü?” sorusunu sıkça sormaya başladı. Ancak tıp literatüründe “kapalı bypass” şeklinde bir cerrahi yöntem tanımı bulunmamaktadır. Bu nedenle konuyu açıklığa kavuşturmak büyük önem taşıyor.
Tıpta “kapalı yöntem” denildiğinde, genellikle vücut boşluklarına kamera ve özel cerrahi aletlerle ulaşılması ve operasyonun geleneksel geniş kesiler yerine ufak kesilerle yapılması anlaşılır. Ancak “kapalı bypass” olarak adlandırılan yöntemde de aslında göğüs boşluğuna bir kesi yapılmaktadır. Bu kesi genellikle göğsün sol yanından, meme altı veya üstü bölgeden gerçekleştirilir. Dolayısıyla teknik olarak bu bir kapalı ameliyat değildir. Sadece bizim göğüsün ön tarafından göğüs kemiği yoluyla kalbe ulaşmamız yerine, yan taraftan kaburgalarımız arasından kalbe ulaşmamızı sağlayan bir kesidir. Ameliyatın diğer tüm aşamaları aynıdır.
Bu sebeple, kapalı bypass yerine “minimal invaziv koroner bypass” ya da “ufak kesi ile koroner bypass” ifadeleri tıbbi doğruluğu daha yüksek terimlerdir. Aslında minimal invaziv bypass ya da ufak kesi deyimi de bu ameliyat için tam olarak uygun değildir. Zira bu teknik, klasik ameliyata göre ameliyat süresini uzatan ve ameliyatı daha kompleks bir ameliyat haline getiren tekniktir. Belki de yandan kesi tanımı daha uygun bir deyim olabilir.
Her Hasta Kapalı Bypass (Minimal İnvaziv) Ameliyatına Uygun mudur?
Hayır. Her hasta bu yöntem için uygun değildir. Koroner bypass ameliyatı, hayati öneme sahip, ciddiyetle ele alınması gereken bir operasyondur. Estetik kaygılarla ya da iyileşme süresini kısaltma amacıyla yanlış teknik tercihleri yapılmamalıdır. Ameliyatın en az riskle gerçekleştirilmesi ve uzun vadede etkili sonuçlar vermesi birinci önceliktir.
Hastalıklı damarların sayısı, tıkanıklığın yeri, kalp fonksiyonları gibi birçok değişken bu kararı doğrudan etkiler. Örneğin; sadece kalbin ön yüzündeki damarların bypass edilmesinin yeterli olduğu durumlarda, uygun damar yapısı varsa yandan kesiyle bypass tercih edilebilir.
Ancak çoklu damar hastalıklarında ya da yoğun kalsifikasyon (kireçlenme) varlığında, geleneksel açık yöntemler hem daha güvenli hem de daha kalıcı sonuçlar sağlayabilir.
Kapalı Bypass Ameliyatı Sık Kullanılıyor mu?
Son yıllarda bazı cerrahi aletlerin geliştirilmesiyle birlikte bu ameliyatların uygulanabilirliği artsa da, henüz klasik koroner bypass cerrahisinin yerini almış değildir.
Bilimsel çalışmalar, bu yöntemin açık cerrahiye karşı üstünlüğünü henüz ortaya koymamıştır. Bu nedenle kapalı bypass ameliyatları, yaygın bir uygulama değildir.
Kapalı Bypass ile Daha Hızlı İyileşmek Mümkün mü?
Koroner bypass ameliyatlarında iyileşme süresi genellikle 3–4 haftadır. Bu sürenin önemli bir kısmı göğüs kemiğinin iyileşmesine ayrılır. Yandan kesiyle yapılan kapalı bypass cerrahisinde göğüs kemiği kesilmediği için teorik olarak iyileşme daha kısa sürebilir. Ancak bugüne kadar bu farkı net olarak ortaya koyan, geniş kapsamlı bir klinik veri mevcut değildir.
Uygun hastalarda uygulandığında 2–3 haftalık daha konforlu bir toparlanma süreci yaşandığı gözlemlenmektedir. Ancak bu durumun hastadan hastaya değişebileceği unutulmamalıdır.
Robotik Cerrahi ve Kapalı Bypass Arasındaki Fark
Tam anlamıyla robotla yapılan kapalı bypass ameliyatı henüz yaygın bir uygulama değildir. Bunun temel nedeni, robot yardımıyla kalbin tüm damarlarına ulaşmanın ve anastomoz işlemlerini (damar dikimi) gerçekleştirmenin teknik olarak zor olmasıdır.
Ancak robotik cerrahi, minimal invaziv koroner bypass ameliyatlarında yardımcı unsur olarak kullanılmaktadır. Özellikle LIMA–LAD (göğüs arteri–ön inen damar) anastomozlarında robot, hem kesi boyutunun küçülmesini sağlar hem de cerraha operasyon sırasında daha fazla kontrol sunar.
Sonuç: Kapalı Bypass mı, Minimal İnvaziv Bypass mı?
Sonuç olarak, tıp literatüründe “kapalı bypass” diye bir terim bulunmamaktadır. Ancak minimal invaziv koroner bypass cerrahisi ya da yandan kesi tekniği doğru hastalarda uygulandığında iyileşme süresini kısaltabilen bir tekniktir. Bu nedenle kamuoyunda kapalı bypass olarak bilinen yöntemin asıl adı “yandan kesi ile koroner bypass ameliyatı” olmalıdır.
Unutulmamalıdır ki; koroner bypass ameliyatı estetik değil, hayati bir işlemdir. En uygun cerrahi tekniğe, hastanın durumu, damar yapısı ve cerrahın deneyimi doğrultusunda karar verilmelidir.
