İnsan kalbi dört odacıktan oluşan bir pompadır. Kalbimizde bu odacıklar ve kalpten çıkan iki büyük damar arasında kan akımını düzenleyen ve akımın tek bir yönde olmasını sağlayan kapaklar bulunur. İnsan dolaşımındaki kan öncelikle kalbin sağ kulakçığına (atriyum) gelir. Buradan triküspid kapak vasıtası ile sağ karıncığa (ventrikül) geçer. Burdan pulmoner kapak vasıtası ile akciğer atardamarına (pulmoner arter) ve her iki akciğere gider. Akciğerlere gelen kan burada karbondioksidi bırakıp oksijeni aldıktan sonra bu sefer kalbin sol kulakçığına döner. Buradan mitral kapak vasıtası ile sol karıncığa geçer ve buradanda aort kapağı vasıtası ile aort damarına ve tüm vücuda pompalanır.
Aort kapağımız kalbin sol tarafında sol karıncık ile aort damarımız arasındaki kan akışını düzenleyen kapaktır. Bu kapağımızda kireçlenmeye bağlı darlık oluşmuş ise hastalık aort darlığı olarak adlandırılır. Aynı kapakta kireçlenme yok fakat kapak dokusu zayıflamış ve ise hastalık aort yetmezliği olarak isimlendirilir.
AORT KAPAK DARLIĞI NEDEN OLUR?
Edinsel aort darlığı, çocukluk çağında geçirilmiş olan “romatizmal ateş” neticesi 20-30 lu yaşlarda veya yaşlanmaya bağlı olarak (dejeneratif) ileri yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Doğumsal olarak ise normalde 3 yaprakçıktan oluşan aort kapağının iki yaprakçık (biküspid) veya tek yaprakçıktan oluşumu söz konusudur. Tek yaprakçık durumu yaşamla bağdaşmayıp doğumla beraber ameliyat yapılması gerekir. İki yaprakçıktan oluşumda ise çocukluk çağında ameliyata gerek duyulabildiği gibi ilerleyen yaşlarda da bu kapakta kireçlenmeye bağlı darlık oluşumu neticesi ameliyat gerekli olabilir. Sıklıkla biküspid aort kapağı olan kişilerde eşlik eden aort anevrizmasıda mevcuttur.
AORT KAPAK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi
- Bayılma (senkop)
AORT KAPAK HASTALIĞININ TANISI NASIL KONUR?
Hastalığın tanısı “ekokardiyografi” adını verdiğimiz bir tetkikle konur. Kalp fonksiyonları, kasılma derecesi ve kalbin boyutları bu tetkik sonucu belirlenir. Hastaların şikayetleri ve ekokardiyografik inceleme sonuçlarına göre kapaklara müdahale edilip edilmemesine karar verilir.
AORT KAPAK HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?
Kapak hastalıklarının tedavisinde en önemli kural kalp fonksiyonları bozulmadan cerrahi tedavinin yapılmasıdır. Tedavisi ise aort kapağının değiştirilmesi (replasman – AVR) dir. Kapak değiştirilmesi durumunda elimizde iki türlü protez kapak bulunmaktadır. Bunlar mekanik kapaklar ve biyolojik kapaklardır. Mekanik kapaklar daha uzun ömürlü olmalarına karşılık bu kapakların hastaya takılması durumunda hasta ömür boyu “kumadin” adı verilen bir kan sulandırıcı ilacı kullanmak zorunda kalır. Buna karşılık biyolojik kapaklarda böyle bir zorunluluk yoktur fakat bu kapaklar, mekanik kapaklara göre çok daha kısa ömürlüdür. Hastanın yaşı ve patolojisi göz önünde bulundurularak en uygun kapak türüne karar verilir.
Aort kapak değiştirme ameliyatları kalp-akciğer makinesi kullanılarak ve kalp durdurularak yapılan ameliyatlardır. Hastalar genel durumlarına göre 1-2 gün süre ile yoğun bakımda kalırlar. Hastanede kalış süresi ise yaklaşık 5-7 gün arasında değişmektedir. Hastaların günlük hayatlarına dönmeleri yaklaşık bir ayı bulan bir süreçtir.
AORT KAPAK AMELİYATLARINDA SON YILLARDA GÜNDEME GELEN YENİLİKLER
TAVİ ( TRANSKATETER AORT KAPAK İMPLANTASYONU )
Aort kapağının “kalp akciğer makinesi” kullanılmadan ve kalp durdurulmadan bir kateter ucuna yerleştirilen kapakla değiştirilmesi yöntemidir. Son 10 yıl içerisinde gelişen ve özellikle yaşlı hastalarda kullanılan bir tekniktir. Kateter çoğunlukla kasık bölgesinden, daha az oranında ise göğüsten aort damarının içinden kalbe doğru ilerletilir ve eski kapak çıkarılmadan içine yeni kapak yerleştirilir.
DİKİŞSİZ AORT KAPAĞI DEĞİŞİMİ
Klasik yöntemle ama daha kısa sürede yerleştirilebilen biyolojik kapaklardır. Ameliyat süresini kısaltması açısından avantajı vardır. Ayrıca ufak kesiden yapılan ameliyatlarda kolayca yerleştirilebildiği için avantaj sağlamaktadır.
MİNİ AORT KAPAK DEĞİŞİMİ (MİNİ AVR)
Klasik cerrahi teknikte göğüs kemiği tümüyle kesilerek aort kapağı değiştirilir. Mini Aort Kapak Değişiminde ise göğüs boşluğu, göğüs kemiğinin üstten 4-5 cm lik ufak bir kesi ile veya göğüs kemiği hiç açılmadan yandan 4-5 lik bir kesi açılır ve ameliyat bu ufak kesiden gerçekleştirilir. Bu teknik hastaların daha kısa sürede normal hayata dönmelerini sağlar.
MİNİ BAYPAS İLE AVR
Kalp ameliyatlarının yapılabilmesi için “Kalp Akciğer Makinesi” adı verilen bir cihaza hastanın ameliyat süresince bağlanması gerekmektedir. Ameliyat süresince vücut kanımız bu makineden geçerek tekrar vücuda geri dönmektedir. Kanın yabancı bir yüzey ile temas etmesi sonrasında kanımızda bir takım değişiklikler oluşmakta ve bu değişiklikler kalp ameliyatları sonrası kanama, akciğer sorunu, böbrek yetmezliği, enfeksiyon gibi rahatsızlıklara yol açmaktadır. Mini Baypas olarak tanımlayabileceğimiz teknikte ise kanın yabancı yüzey ile olan teması asgariye indirilmekte ve dolayısıyla kan üzerindeki travma azaltılmaktadır. Bu şekilde ameliyat sonrası komplikasyonlar da azalma sağlanmaktadır.
TAVİ Mİ YOKSA CERRAHİ KAPAK DEĞİŞİMİ Mİ ?
Bu soruya cevap vermek oldukça zor. Son çalışmalar TAVİ yönteminin özellikle yüksek riskli hastalarda cerrahi yöntemle benzer sonuçlar verdiğini göstermiştir. Ancak orta ve düşük cerrahi riskli hastalarda cerrahi yöntem sonuçları TAVİ den daha iyi görünmektedir. Bunun en önemli nedeni TAVİ yönteminde kullanılan kapakların dayanıklılık sürelerinin cerrahi yöntemde kullanılan kapaklar kadar uzun ömürlü olmamasıdır. Ayrıca TAVİ yönteminde kullanılan kapaklarda kalıcı kalp pili takılması ve kapak yetmezliği oranları cerrahi yöntemde kullanılan kapaklardan daha fazladır.
Öte yandan, TAVİ yönteminin en büyük avantajı hastaların kısa sürede günlük hayatlarına dönmesi vede kozmetik olarak daha avantajlı olmasıdır.
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ NEDİR?
Aort kapağının tam olarak kapanmaması durumunda aort yetmezliği adını verdiğimiz hastalık ortaya çıkar. Bu durumda kalbimizin pompaladığı kanın bir kısmı tekrardan kalbin sol karıncığı içine kaçar. Kalbin kanı tam olarak vücuda pompalayamaması durumunda yorgunluk ve nefes darlığı oluşur.N
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Yorgunluk
- Nefes darlığı
- Çarpıntı hissi
- Kalp ritminde düzensizlik
- Kalpte üfürüm duyulması
NEDEN AORT KAPAK YETMEZLİĞİ OLUR?
- Doğumsal anomaliler
- Çocukluk çağında geçirilen romatizmal ateş
- Konnektif doku hastalıkları
- Yaşlanmaya bağlı kapakta oluşan değişiklikler
- Göğüs travması
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ TANISI NASIL KONUR?
Aort darlığında olduğu gibi burda da ” ekokardiyografi” tanı koydurucudur. Ekokardiyografi bize kalbin boyutları, kalpte büyüme olup olmadığı hakkında vede eşlik eden başka kalp bozuklukları olup olmadığını detaylı olarak gösterir. Kalp fonksiyonları bozulmaya başlamış vede kalpte büyüme ortaya çıkmış ise ve hasta semptomatik hale gelmiş ise ameliyatla yetmezliğin giderilmesi gerekir.
AORT KAPAK YETMEZLİĞİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Aort yetmezliğinin tedavisi cerrahi olarak kapağın tamir edilmesi veya çoğunlukla değiştirilmesidir. Tamir durumları özellikle anevrizma adını verdiğimiz aort damarının genişlediği durumlarda yapılır. Sadece kapağa bağlı bozukluklarda ise sıklıkla kapağın biyolojik veya mekanik kapakla değiştirilmesi gerekir.
