Aort anevrizması tedavisi, bu sessiz ilerleyen hastalığın ölümcül komplikasyonlarını önlemek açısından büyük önem taşır. Rüptür (damar yırtılması) gibi hayatı tehdit eden durumların önüne geçebilmek için hem takip hem de zamanında müdahale gereklidir. Bu yazıda, aort anevrizmasının doğurabileceği sonuçları, önleme yollarını ve güncel tedavi yöntemlerini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Aort Anevrizması Hangi Sonuçlara Yol Açabilir?
Aort anevrizmasının en büyük tehlikesi, damar çapı belli bir noktaya ulaştığında ortaya çıkan yırtılma (rüptür) riskidir. Bu durum, aniden başlayan ve hızla ilerleyen iç kanamaya neden olabilir. Rüptür sonrası hayatta kalma oranı oldukça düşüktür; bu nedenle cerrahi müdahale için 5 cm çap sınırı kritik olarak kabul edilir.
Ayrıca, bazı asendan aort anevrizmaları aort kapağında kaçak oluşturarak kalpte üfürüm veya kalp yetmezliği gibi tablolara da yol açabilir. Bu da kardiyolojik açıdan ek riskler doğurur.
Aort Anevrizması Önlenebilir mi?
Aort anevrizması tamamen önlenebilir olmasa da bazı risk faktörleri kontrol altına alınarak oluşma olasılığı azaltılabilir. Özellikle şu iki faktör oldukça önemlidir:
-
Sigara kullanımı: Aort duvarını zayıflatır ve anevrizma riskini artırır.
-
Hipertansiyon: Damar çeperine olan basıncı artırarak genişleme sürecini hızlandırır.
Bu faktörlerin yönetimiyle risk ciddi oranda azaltılabilir. Ancak genetik faktörler (örneğin Marfan Sendromu gibi) değiştirilemez. Bu nedenle ailesel geçmişi olan bireylerde düzenli kontroller hayati önem taşır.
Ayrıca, ülkemizde henüz yaygın olmasa da, risk grubundaki kişiler için erken tarama programlarının devreye girmesi önleyici sağlık yaklaşımı açısından önemlidir.
Aort Anevrizması Tedavi Yöntemleri
Tedavi yaklaşımı, anevrizmanın yerine, boyutuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Tedavi seçenekleri temel olarak ikiye ayrılır:
1. Açık Cerrahi Yöntem
Özellikle kalpten çıkan aort bölümündeki (asendan ve arkus) anevrizmalarda tercih edilir. Bu yöntemde:
-
Göğüs kemiği açılır.
-
Kalp, kalp-akciğer makinesine bağlanarak geçici olarak durdurulur.
-
Genişlemiş damar bölgesi çıkarılır, yerine suni bir damar (greft) dikilir.
Bu yöntem, özellikle genç ve genel durumu iyi olan hastalarda tercih edilir. Ancak iyileşme süresi görece uzundur.
2. Endovasküler Yöntem (Kapalı Cerrahi)
Özellikle abdominal aort anevrizması ve bazı torasik anevrizmalar için uygundur. İşlem kasık bölgesinden küçük bir kesi ile gerçekleştirilir:
-
Damar içine özel bir stent-greft yerleştirilir.
-
Genişlemiş bölüm, içeriden bu stent ile devre dışı bırakılır.
Bu yöntem, özellikle ileri yaşlı veya eşlik eden hastalığı olan bireylerde daha düşük risklidir. Ayrıca:
-
Yoğun bakım süresi daha kısadır.
-
Enfeksiyon ve kan kaybı riski minimaldir.
-
Hasta çoğunlukla 1–2 gün içinde taburcu edilir.
Ancak her hastaya uygun olmayabilir. Damarın şekli ve stentin yerleşeceği alanın durumu önemlidir.
3. Hibrid Yöntem
Beyne giden damarların da içinde olduğu anevrizmalarda, açık ve kapalı cerrahinin kombinasyonu kullanılır. Bu yöntem genellikle:
-
Kalp durdurulmadan, beyin damarlarına bypass yapılır.
-
Ardından endovasküler greft yerleştirilerek genişlemiş bölge etkisiz hale getirilir.
Bu işlem, hibrid ameliyathane adı verilen donanımlı ortamlarda yapılmalıdır.
Sonuç: Erken Tanı ve Doğru Yöntem Hayat Kurtarır
Aort anevrizması, geç kalındığında ölümcül olabilen ancak erken tanı konduğunda başarılı şekilde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Aort anevrizması tedavisi, hastanın durumuna göre kişiselleştirilmelidir. Özellikle risk grubundaki bireylerin rutin kontrolleri ihmal etmemesi gerekir.
